Sau khi Lục Tang rời đi, ta mệt mỏi quay lại trong động, nằm ở trên giường ngọc, nhìn quầng sáng màu vàng chậm rãi di động ở trước giường, cho đến khi hoàn toàn biến mất, một lát sau, ánh trăng nhàn nhạt từ cửa động chiếu xuống, tầng sáng màu xanh ở bên trong động trở nên dày hơn, dường như nơi đây đã biến thành ảo cảnh.
Có lẽ động này thật là có chút huyền diệu, hôm nay tinh thần của ta tốt hơn rất nhiều, ít nhất là bước chân không còn phù phiếm như ngày hôm qua, cũng có hơi sức để nghĩ lại chuyện đã xảy ra mấy ngày nay. Vì vậy những chuyện có liên quan đến Long Tứ một màn một màn lại tái hiện rõ nét trong đầu ta, ta chậm rãi nhớ lại từng chút từng chút một, nhớ lại cảnh hắn khoác trên mình bộ áo dệt từ ánh bình minh, nhớ lại cảnh hắn đi ra từ trong lòng nước biển xanh sâu thẳm, nhớ lại lúc ta hóa thành chân thân đứng trên vai hắn, nhớ lại mùi hương tươi mát trên người hắn, rồi nhớ tới đôi tay ấm áp của hắn nắm chặt lấy tay ta khi đang ở trong lòng nước biển lạnh buốt.
Một nghìn năm a! Mặc dù đối với sinh mệnh vĩnh hằng của chúng ta mà nói, một nghìn năm chỉ là một cái nháy mắt. Nhưng mà chỉ nghĩ đến việc một nghìn năm phải sống trong hồi ức, lòng ta vô cùng khó chịu, khổ không nói nên lời.
Không biết hắn bây giờ ở trên hòn đảo yên lặng, liệu có cô tịch mịch giống như ta không. À, không, cũng may hắn La La. Tiểu tử kia lắm chuyện như thế, tuyệt đối không làm cho hắn giống như ta, ngay cả tâm sự cũng không người để kể. Bọn họ liệu có nói về ta không? Ta thật sự rất muốn biết hắn nghĩ như thế nào về ta.
Mang theo bụng đầy tâm sự, ta nặng nề chìm vào giấc ngủ, trong giấc mơ ta nhìn thấy bóng dáng cao ngất mạnh mẽ lại cô đơn ấy.
Khi tỉnh lại, đầu giường lại có một khay thức ăn mới đặt ở đó. còn có thi thư của Lục Tang va phỉ thúy như ý kính, ngoài ra còn có một quyển sách cổ tu đạo. Cuốn sách này ta từng nhìn thấy trong phòng của a mẹ, có lẽ là a mẹ lo lắng ta ở trong động không có việc gì làm sống uổng thời gian, sai người mang vào. Chỉ là không biết Lục Tang các nàng làm sao mua được người hầu này, có thể đem những thứ ta muốn mang vào đây.
Ta cầm lấy cuốn thi thư chí bảo của Lục Tang, thứ phàm vật của nhân gian này nếu không phải có linh lực của Lục Tang che chở, trải qua vạn năm này, sợ rằng sớm đã hóa thành bụi. Nhưng hôm nay, nó vẫn mới như trước, tản ra mùi mực nhàn nhạt, có thể thấy được Lục Tang trân trọng nó như thế nào. Tiện tay mở thi thư ra, bài thơ đầu tiên tên là 《 quan thư 》, trong thơ viết:
♦ 關雎 QUAN THƯ
關 關 雎 鳩， Quan quan thư cưu
在 河 之 洲。 Tại hà chi châu.
窈 窕 淑 女， Yểu điệu thục nữ,
君 子 好 逑。 Quân tử hảo cầu
參 差 荇 菜， Sâm si hạnh thái,
左 右 流 之。 Tả hữu lưu chi
窈 窕 淑 女， Yểu điệu thục nữ,
寤 寐 求 之。 Ngụ mị cầu chi.
求 之 不 得， Cầu chi bất đắc,
寤 寐 思 服。 Ngụ mị tư phục
悠 哉 悠 哉。 Du tai! du tai!
輾 轉 反 側。 Triển chuyển phản trắc.
參 差 荇 菜， Sâm si hạnh thái,
左 右 採 之。 Tả hữu thái chi
窈 窕 淑 女， Yểu điệu thục nữ,
琴 瑟 友 之。 Cầm sắt hữu chi
參 差 荇 菜， Sâm si hạnh thái
左 右 芼 之。 Tả hữu mạo chi
窈 窕 淑 女。 Yểu điệu thục nữ.
鐘 鼓 樂 之。 Chung cổ lạc chi.
♦ Dịch nghĩa :
. QUAN THƯ (1)
(CHIM THƯ KÊU)
Chim Thư cưu cất tiếng kêu quan quan (2)
Ở trên cồn bãi sông.
Như người con gái hiền thục dịu dàng
Sánh đẹp đôi cùng người quân tử.
Rau hạnh mọc so le um tùm
Cả bờ trái bờ phải theo dòng nước chảy
Người con gái hiền thục dịu dàng
Ta thức ngủ đều mơ tưởng đến nàng
Mơ tưởng đến nàng mà không được gặp
Thức ngủ đều mong nhớ
Ôi ! Triền miên! Triền miên!
Để ta luôn trằn trọc trăn trở.
Rau hạnh mọc so le um tùm
Hái bên trái rồi hái bên phải
Người con gái hiền thục dịu dàng
Ta ước mong được cùng nàng kết duyên cầm sắt (3)
Rau hạnh mọc so le um tùm
Chọn hái cả bên trái rồi bên phải
Người con gái hiền thục dịu dàng
Ta muốn giúp cho nàng vui bằng tiếng chuông trống
♦ Chú thích:
(1)Quan thư: Tên đề bài thơ. Những bài thơ trong Kinh Thi hầu hết đều không có đầu đề nên người biên soạn thường lấy một hai từ đầu của bài thơ để đặt tên đề cho dễ nhớ. Riêng ở đây từ “quan thư” có thể hiểu là tiếng “chim thư kêu”.
Bài “quan thư” là bài tình ca mở đầu ở phần Quốc phong (thiên Châu Nam) và cũng là mở đầu cho toàn bộ quyển Kinh Thi. (Kinh Thi là một tổng tập thơ ca vô danh của Trung Quốc được sáng tác khoảng từ đầu thời Tây Chu đến cuối thời Xuân Thu.Hiện nay nó còn 311 bài thơ, chia làm 3 bộ phận lớn là Phong, Nhã, Tụng.). Như vậy, bài thơ “quan thư” này đã xuất hiện hơn 2600 năm, nó đã đi vào lòng người và còn tồn tại đến hôm nay mặc dù Kinh Thi đã từng bị Tần Thủy hoàng cho đốt sạch. Thế mới biết sự tồn tại của bài thơ hay còn bền bỉ hơn cả những tòa lâu đài cung điện đã từng có ở trên mặt đất.
(2) Quan quan: Theo chú giải của Chu Hy (đời Tống): Quan quan là tiếng chim trống và chim mái ứng họa nhau.Như vậy đây là từ tượng thanh nếu đọc theo âm bạch thoại là “Kwuan kwuan” vì “quan quan” chỉ là âm Hán Việt.
(3)Thư cưu: Theo Chu Hy, thư cưu là loài chim nước, loài chim này còn có một tên khác nữa là “vương thư”, hình dạng giống như chim phù y, chúng thường xuất hiện ở khoảng sôngTrường giang và sông Hoài. Chim này sống có đôi nhất định, người ta chưa hề thấy chúng sống lẻ loi hay sống dư cặp. Chúng thường lội chung, tình ý đậm đà nhưng không hề lả lơi.
(3) Thục nữ, quân tử: Theo ý của Khuông Hành (đời Hán) và sách của Mao công ( đời Hán) thì cho thục nữ (người con gái hiền lành) là bà Thái Tự (Hậu phi của Chu Văn vương), lúc bà còn thôn nữ. Còn quân tử (người có tài đức nhân cách hơn người) là vua Văn vương. Quan niệm này đã bị giới phê bình ngày nay bác bỏ. Bỡi vì đây là bài dân ca mang tình điệu chất phác thật thà đã xuất phát từ giới bình dân, nói lên tình cảm đơn phương của chàng trai với cô gái hái rau. Nó không hề dính dáng gì đến chuyện của phi tần vương đế.
(4) Hạnh thái: Rau hạnh. Theo Chu Hy nó còn có tên là rau tiếp dư, rễ mọc ở đáy nước, lá màu đỏ tía hình tròn, đường kính hơn một tấc, nổi trên mặt nước. Rau này mọc ven theo hai bên bờ trái phải dưới dòng sông .
(4) Cầm sắt: Đàn cầm (Có 5 dây)vả đàn sắt(có 25 dây).Là hai loại đàn cổ thường dùng hòa âm với nhau. Cầm sắt mang biểu tượng chỉ tình vợ chồng hòa hợp .
Bỡi vậy, câu “cầm sắt hữu chi” nếu hiểu là đem đàn cầm, đàn sắt ra để đánh cho người thiếu nữ nghe thì không hợp lý mà nó chỉ có nghĩa là chàng trai mơ ước muốn được cùng thiếu nữ hái rau sánh duyên cầm sắt (duyên chồng vợ) mà thôi.
Cũng do cách lý giải của Chu Hy và các người trước mà ta lại thấy có những ý như “u nhàn thục nữ, hoăc cảnh vua cho người hái rau về nấu chín rau rồi bày hai bên…” chứ thực ra trong nguyên tác không hề có những ý này.
♦ Dịch thơ:
1.Hoàng Nguyên Chương
QUAN THƯ…
(Chim thư kêu…)
Chim thư cưu họa tiếng
Hót trên cồn bãi sông
Như cô gái dịu hiền
Sánh đẹp đôi quân tử
Rau hạnh mọc lô nhô
Ven theo dòng phải trái
Người con gái dịu hiền
Thức ngủ ta mơ mãi
Mơ nàng chưa được gặp
Thức ngủ đều nhớ mong
Ôi! Nỗi nhớ triền miên
Cứ bâng khuâng trằn trọc.
Rau hạnh mọc lô nhô
Trái phải trông nàng hái
Người con gái dịu hiền
Ta ước duyên cầm sắt.
Rau hạnh mọc lô nhô
Trái phải gom từng cọng
Người con gái dịu hiền
Xin chào vui chuông trống.
2.Tản Đà
Thư cưu kêu quan quan
Quan quan cái con thư cưu,
Con sống con mái cùng nhau bãi ngoài.
Dịu dàng thục nữ như ai,
Sánh cùng quân tử tốt đôi vợ chồng.
Muốn ăn rau hạnh theo dòng,
Muốn cô thục nữ mơ mòng được đâu.
Nhớ cô dằng dặc cơn sầu,
Cho ta dằn dọc dễ hầu ngủ yên.
Muốn ăn rau hạnh hái về,
Muốn cô thục nữ nay về cùng ta.
Tiếng chuông tiếng trống vui hòa,
Tiếng cầm tiếng sắt mặn mà yêu đương
3.Tạ Quang Phát
Quan quan kìa tiếng thư cưu
Bên cồn hót họa cùng nhau vang dầy
U nhàn thục nữ thế này
Xứng cùng quân tử sánh vầy lứa duyên.
So le rau hạnh lơ thơ
Hái theo dòng nước ven bờ đôi bên
U nhàn thục nữ chính chuyên
Nhớ khi thức ngủ triền miên chẳng rời
Nếu cầu mà chẳng được người
Khi mơ khi tỉnh bồi hồi nhớ thương
Xa xôi trông nhớ đêm trường
Chiếc thân trằn trọc trên giường nào yên.
Vắn dài rau hạnh bên sông,
Kiếm tìm mà hái theo dòng đôi bên.
Được người thục nữ chính chuyên,
Mến nàng, cầm sắt đánh lên vang dầy.
Bên sông rau hạnh vắn dài,
Đem về nấu chín mà bầy hai bên.
Được người thục nữ chính chuyên,
Để nàng vui thích, vang rền trống chuông.
(nguồn: http://thohoangnguyenchuong.weebly.com )
Lục Tang ghi chú ở sau bài thơ: Một gã vương sư lại gặp phải con đường thế này, bây giờ sông Hoài có nhánh, sinh có định tình cờ mà không thể loạn, ngẫu nhiên thường đi qua mà bất tương lại gần, đó là vì chữ “chí” (thành khẩn, chân thành) mà khác biệt, liệt nữ truyện cho rằng người khó gặp là người thừa cư nhi thất xử(*), đó cũng là điều hiển nhiên. Ý là, quan thư này là một loài chim hết sức si tình, trong thơ lấy tiếng kêu của nó đàm lời dẫn cho lời tình si, miêu tả một vị nam tử nhân gian ái mộ một vị cô nương dung mạo mỹ lệ, vì nhớ thương mà khó ngủ. Trong lời thơ thể hiện rõ sự mê luyến say đắm đó, lời thơ dễ hiểu dễ thuộc, nhất là câu “Cầu chi bất đắc, ngụ mị tư phục”, lập tức đánh trúng lòng ta.
(*) thừa cư nhi bất xử : haha, cái này mình nghĩ mãi không hiểu nghĩa là gì nên để hán việt vào, còn phần tiếng trung thì là人未尝见其乘居而匹处者, mọi người ai biết thì nói với mình với nhé *hì hì*
Tinh tế hiểu ra, ta đối với Long Tứ, chẳng phải cũng là Cầu chi bất đắc, ngụ mị tư phục ni?
Thì ra ta đối với Long Tứ, đã sinh ra loại tình cảm yêu mến sâu đậm như vậy rồi sao?
Loại tình cảm này, làm cho thể xác và tinh thần người ta dường như bị chia lìa, mặc dù người đang ở nơi đây nhưng tâm đã bay xa nghìn dặm để đến bên người đó, làm cho người ta giống như đã đánh mất hồn phách, du tai du tai, triển chuyển phản trắc, đây chính là yêu một người sao? Đáng tiếc ta lại từ một quyển thi thư đến từ nhân gian mà hiểu ra lòng mình.
Một ngày này, ta cẩn thận đọc những bài thơ được ghi chép trong cuốn thi thư của Lục Tang. Thì ra Lục Tang đem nó như vật báu, cũng không phải không có đạo lý. Đại ca đã từng nói với ta, từ khi Bàn Cổ Đại Thần khai thiên lập địa đến nay, trên đời phân ra thần, ma, người, quỷ, súc năm đại giới, thần tiên trên chín tầng trời, yêu ma quỷ đạo, nói chung đều coi thường sinh mệnh ngắn ngủi như loài giun dế của loài người, đều cho rằng bọn họ quá mức yếu đuối, tinh thần lại vì những chuyện trần tục mà bị khó khăn, cả đời tầm thường, bản tính tham lam, chỉ biết hao phí sinh mệnh ngắn ngủi mà đuổi theo những mục tiêu vô định không thuộc về chính mình, so với súc sinh vô tri không thức còn đáng ghét hơn. Những người trong phàm trần ấy giãy dụa trong khổ đau, trong mắt các thần tiên thì nó chỉ như thằng hề: Nhân gian đế vương và kỵ binh lưỡi mác , công tích vĩ đại , tự cho là đủ để lưu danh nghìn đời , nhưng các thần tiên cũng chỉ coi như một vở kịch có chút đặc sắc mà thôi.
Đại ca vẫn không đồng ý quan điểm như vậy. Huynh ấy cho rằng con người đã cùng với tứ giới tồn tại đến nghìn vạn năm, thế hệ mới nối tiếp thế hệ cũ, sóng sau đè sóng trước, tuyệt đối không thể xem thường.
Khi đó mặc dù trong lòng ta đối với con người cũng không có thành kiến, nhưng là cũng chưa từng để họ vào trong mắt. Hôm nay nghĩ lại, đại ca nói đúng là rất có đạo lý. Mặc dù con người sinh mệnh ngắn ngủi giống như một đóa hoa mùa hè, nhưng những lời thơ trong cuốn thi thư này lại không có những từ ngữ khiến ta chán ghét, ngược lại đều là tình cảm mãnh liệt, dám yêu dám hận, khiến cho người ta không thể không xúc động rồi sinh ra lòng kính nể.
Ta không kìm lòng được mà rong chơi trong những từ ngữ đẹp đẽ này, hồn nhiên không nhận ra đã trôi qua bao nhiêu canh giờ, mãi đến khi đại ca cướp đi quyển sách trên tay, ta mới từ trong mờ mịt phục hồi lại tinh thần, bỗng nhiên nhận ra đôi mắt đau nhức không thôi.
Ta đứng lên xoa mắt nói: “Đại ca đến đây từ lúc nào? Ta cũng không nhận ra.”
Đại ca tức giận không vui: “Ta ở trước mặt muội đứng yên thật lâu rồi, muội nhưng lại không có biết gì. Nhìn mắt muội đi, đỏ như mắt thỏ! Bảo muội ở đây tu đạo, muội lại ngồi đọc thi thư? Chẳng lẽ là định đến nhân gian khảo thủ công danh sao?”
Ta ngượng ngùng cười nói: “Nhất thời buồn chán, cũng không biết nên làm gì nên ngồi đọc một chút. Được rồi, ca ca hôm nay làm sao rảnh rỗi qua đây?”
Đại ca từ trong tay áo lấy ra một cây nấm có màu xanh giống cỏ: “Hôm nay đi Đông Hải, biển sâu tìm nửa ngày mới tìm được một cây thủy linh chi. Vật này đối với tiên gia tu hành rất tốt, mau ăn đi!”
Ta sững sờ không đưa tay ra nhận: “Ca ca đi Đông Hải?”
Đại ca cau mày nói: “Thủy linh chi tự nhiên là phải xuống biển mới lấy được!”
Thấy ta vẫn không nghe theo mà tiếp tục nhìn hắn, cuối cùng hắn nói: “Được rồi, được rồi, ta đi Đông Hải quả thật là cũng có việc riêng. Ta muốn biết xen rốt cuộc là giọt tâm đầu huyết của muội là tiện nghi ai!”
Ta hoảng hốt: “Vậy hôm nay đại ca đã biết là ai chưa?”
Đại ca nhìn ta thở dài: “Phượng Ca, muội thật là không biết hắn là ai sao? Ai, thật sự tiện nghi dã tiểu tử không biết từ đâu đến!”
Hắn ngồi xuống trên giường ngọc, vỗ mép giường nói: “Muội cũng ngồi xuống đi, ta cẩn thận nói cho muội nghe.”
Ta lập tức ngoan ngoãn ngồi xuống, nghe đại ca nói: “Đông Hải Long Vương hiện tại, coi như là huynh đệ kết nghĩa của ta. Hai vạn năm trước, khi muội còn đang nằm trong vỏ trứng, cũng là khi ta trải qua thiên kiếp, xem như là đã trưởng thành. Đúng lúc đó, giao long ở phía bắc vô cùng lạnh tu hành mấy vạn làm loạn, cấu kết Ma giới định phản Thiên đế. Hàng tỉ năm trước giao chính là họ hàng gần của long, Thiên đế liền phái Tam thái tử Đông Hải, cũng chính là Đông Hải Long Vương hôm nay Long Hãn đi bình loạn. Lần này giao long làm loạn không tầm thường, các đại tiên tộc cũng phái không ít con cháu tham dự bình định, a mẹ cũng sai ta thống lĩnh đại bàng, ưng tộc, hạc tộc tam tộc tinh binh đại diện Phượng tộc xuất chiến, cũng có ý để ta xuống núi lịch lãm.”
Đại ca nói thật chậm, ánh mắt bay đi rất xa, giống như về tới chiến hỏa lan tràn hai vạn năm trước, những ngày khoái ý ân cừu, ta khó mà tưởng tượng được, đại ca thanh nhã như bức tranh của ta cũng từng mặc chiến giáp đánh giết quần ma.
“Khi đó ta, Long Hãn và các con cháu tiên tộc đều nhiệt huyết sôi trào, tuổi còn phong nhã hào hoa, sống với nhau cũng không khó, cứ như thế, đánh trận không được bao lâu thì những người thân nhau liền bái huynh kết đệ. Long Hãn tuổi lớn nhất lại là thống soái, làm đại ca. Ta đứng hàng thứ thứ ba, thứ hai chính là tam hoàng tử của Thiên đế Đế Hạo, còn có hai cái huynh đệ đã hi sinh trong cuộc bình loạn. Nói chung ta và Long Hãn xem như là quen biết cũ, mặc dù sau này hắn lập công lớn trong cuộc dẹp loạn, được đưa lên làm đại thái tử rồi kế vị Đông Hải Long Vương, sau đó chúng ta cũng ít gặp nhau nhưng chuyện của hắn thì ta cũng biết một hai.”
Ta nghe mê mẩn, thấy đại ca không nói tiếp, không khỏi hỏi: “Ca ca đi một vòng lớn như vậy, rốt cuộc là muốn nói gì?”
Đại ca nhăn mày thật sâu nói: “Ta muốn nói là, ta và Long Hãn là quen biết cũ, thế nhưng lại không biết hắn nhận nuôi nghĩa tử từ khi nào. Chính là dã tiểu tử muội cứu, hắn không bối cảnh, lại tra không được lai lịch, tám nghìn năm trước đột nhiên xuất hiện, chẳng biết tại sao lại mang họ Long, lại chỉ là một cái thủ vệ Bồng Lai đảo nho nhỏ, quả thật là rất kì lạ!”
Có lẽ động này thật là có chút huyền diệu, hôm nay tinh thần của ta tốt hơn rất nhiều, ít nhất là bước chân không còn phù phiếm như ngày hôm qua, cũng có hơi sức để nghĩ lại chuyện đã xảy ra mấy ngày nay. Vì vậy những chuyện có liên quan đến Long Tứ một màn một màn lại tái hiện rõ nét trong đầu ta, ta chậm rãi nhớ lại từng chút từng chút một, nhớ lại cảnh hắn khoác trên mình bộ áo dệt từ ánh bình minh, nhớ lại cảnh hắn đi ra từ trong lòng nước biển xanh sâu thẳm, nhớ lại lúc ta hóa thành chân thân đứng trên vai hắn, nhớ lại mùi hương tươi mát trên người hắn, rồi nhớ tới đôi tay ấm áp của hắn nắm chặt lấy tay ta khi đang ở trong lòng nước biển lạnh buốt.
Một nghìn năm a! Mặc dù đối với sinh mệnh vĩnh hằng của chúng ta mà nói, một nghìn năm chỉ là một cái nháy mắt. Nhưng mà chỉ nghĩ đến việc một nghìn năm phải sống trong hồi ức, lòng ta vô cùng khó chịu, khổ không nói nên lời.
Không biết hắn bây giờ ở trên hòn đảo yên lặng, liệu có cô tịch mịch giống như ta không. À, không, cũng may hắn La La. Tiểu tử kia lắm chuyện như thế, tuyệt đối không làm cho hắn giống như ta, ngay cả tâm sự cũng không người để kể. Bọn họ liệu có nói về ta không? Ta thật sự rất muốn biết hắn nghĩ như thế nào về ta.
Mang theo bụng đầy tâm sự, ta nặng nề chìm vào giấc ngủ, trong giấc mơ ta nhìn thấy bóng dáng cao ngất mạnh mẽ lại cô đơn ấy.
Khi tỉnh lại, đầu giường lại có một khay thức ăn mới đặt ở đó. còn có thi thư của Lục Tang va phỉ thúy như ý kính, ngoài ra còn có một quyển sách cổ tu đạo. Cuốn sách này ta từng nhìn thấy trong phòng của a mẹ, có lẽ là a mẹ lo lắng ta ở trong động không có việc gì làm sống uổng thời gian, sai người mang vào. Chỉ là không biết Lục Tang các nàng làm sao mua được người hầu này, có thể đem những thứ ta muốn mang vào đây.
Ta cầm lấy cuốn thi thư chí bảo của Lục Tang, thứ phàm vật của nhân gian này nếu không phải có linh lực của Lục Tang che chở, trải qua vạn năm này, sợ rằng sớm đã hóa thành bụi. Nhưng hôm nay, nó vẫn mới như trước, tản ra mùi mực nhàn nhạt, có thể thấy được Lục Tang trân trọng nó như thế nào. Tiện tay mở thi thư ra, bài thơ đầu tiên tên là 《 quan thư 》, trong thơ viết:
♦ 關雎 QUAN THƯ
關 關 雎 鳩， Quan quan thư cưu
在 河 之 洲。 Tại hà chi châu.
窈 窕 淑 女， Yểu điệu thục nữ,
君 子 好 逑。 Quân tử hảo cầu
參 差 荇 菜， Sâm si hạnh thái,
左 右 流 之。 Tả hữu lưu chi
窈 窕 淑 女， Yểu điệu thục nữ,
寤 寐 求 之。 Ngụ mị cầu chi.
求 之 不 得， Cầu chi bất đắc,
寤 寐 思 服。 Ngụ mị tư phục
悠 哉 悠 哉。 Du tai! du tai!
輾 轉 反 側。 Triển chuyển phản trắc.
參 差 荇 菜， Sâm si hạnh thái,
左 右 採 之。 Tả hữu thái chi
窈 窕 淑 女， Yểu điệu thục nữ,
琴 瑟 友 之。 Cầm sắt hữu chi
參 差 荇 菜， Sâm si hạnh thái
左 右 芼 之。 Tả hữu mạo chi
窈 窕 淑 女。 Yểu điệu thục nữ.
鐘 鼓 樂 之。 Chung cổ lạc chi.
♦ Dịch nghĩa :
. QUAN THƯ (1)
(CHIM THƯ KÊU)
Chim Thư cưu cất tiếng kêu quan quan (2)
Ở trên cồn bãi sông.
Như người con gái hiền thục dịu dàng
Sánh đẹp đôi cùng người quân tử.
Rau hạnh mọc so le um tùm
Cả bờ trái bờ phải theo dòng nước chảy
Người con gái hiền thục dịu dàng
Ta thức ngủ đều mơ tưởng đến nàng
Mơ tưởng đến nàng mà không được gặp
Thức ngủ đều mong nhớ
Ôi ! Triền miên! Triền miên!
Để ta luôn trằn trọc trăn trở.
Rau hạnh mọc so le um tùm
Hái bên trái rồi hái bên phải
Người con gái hiền thục dịu dàng
Ta ước mong được cùng nàng kết duyên cầm sắt (3)
Rau hạnh mọc so le um tùm
Chọn hái cả bên trái rồi bên phải
Người con gái hiền thục dịu dàng
Ta muốn giúp cho nàng vui bằng tiếng chuông trống
♦ Chú thích:
(1)Quan thư: Tên đề bài thơ. Những bài thơ trong Kinh Thi hầu hết đều không có đầu đề nên người biên soạn thường lấy một hai từ đầu của bài thơ để đặt tên đề cho dễ nhớ. Riêng ở đây từ “quan thư” có thể hiểu là tiếng “chim thư kêu”.
Bài “quan thư” là bài tình ca mở đầu ở phần Quốc phong (thiên Châu Nam) và cũng là mở đầu cho toàn bộ quyển Kinh Thi. (Kinh Thi là một tổng tập thơ ca vô danh của Trung Quốc được sáng tác khoảng từ đầu thời Tây Chu đến cuối thời Xuân Thu.Hiện nay nó còn 311 bài thơ, chia làm 3 bộ phận lớn là Phong, Nhã, Tụng.). Như vậy, bài thơ “quan thư” này đã xuất hiện hơn 2600 năm, nó đã đi vào lòng người và còn tồn tại đến hôm nay mặc dù Kinh Thi đã từng bị Tần Thủy hoàng cho đốt sạch. Thế mới biết sự tồn tại của bài thơ hay còn bền bỉ hơn cả những tòa lâu đài cung điện đã từng có ở trên mặt đất.
(2) Quan quan: Theo chú giải của Chu Hy (đời Tống): Quan quan là tiếng chim trống và chim mái ứng họa nhau.Như vậy đây là từ tượng thanh nếu đọc theo âm bạch thoại là “Kwuan kwuan” vì “quan quan” chỉ là âm Hán Việt.
(3)Thư cưu: Theo Chu Hy, thư cưu là loài chim nước, loài chim này còn có một tên khác nữa là “vương thư”, hình dạng giống như chim phù y, chúng thường xuất hiện ở khoảng sôngTrường giang và sông Hoài. Chim này sống có đôi nhất định, người ta chưa hề thấy chúng sống lẻ loi hay sống dư cặp. Chúng thường lội chung, tình ý đậm đà nhưng không hề lả lơi.
(3) Thục nữ, quân tử: Theo ý của Khuông Hành (đời Hán) và sách của Mao công ( đời Hán) thì cho thục nữ (người con gái hiền lành) là bà Thái Tự (Hậu phi của Chu Văn vương), lúc bà còn thôn nữ. Còn quân tử (người có tài đức nhân cách hơn người) là vua Văn vương. Quan niệm này đã bị giới phê bình ngày nay bác bỏ. Bỡi vì đây là bài dân ca mang tình điệu chất phác thật thà đã xuất phát từ giới bình dân, nói lên tình cảm đơn phương của chàng trai với cô gái hái rau. Nó không hề dính dáng gì đến chuyện của phi tần vương đế.
(4) Hạnh thái: Rau hạnh. Theo Chu Hy nó còn có tên là rau tiếp dư, rễ mọc ở đáy nước, lá màu đỏ tía hình tròn, đường kính hơn một tấc, nổi trên mặt nước. Rau này mọc ven theo hai bên bờ trái phải dưới dòng sông .
(4) Cầm sắt: Đàn cầm (Có 5 dây)vả đàn sắt(có 25 dây).Là hai loại đàn cổ thường dùng hòa âm với nhau. Cầm sắt mang biểu tượng chỉ tình vợ chồng hòa hợp .
Bỡi vậy, câu “cầm sắt hữu chi” nếu hiểu là đem đàn cầm, đàn sắt ra để đánh cho người thiếu nữ nghe thì không hợp lý mà nó chỉ có nghĩa là chàng trai mơ ước muốn được cùng thiếu nữ hái rau sánh duyên cầm sắt (duyên chồng vợ) mà thôi.
Cũng do cách lý giải của Chu Hy và các người trước mà ta lại thấy có những ý như “u nhàn thục nữ, hoăc cảnh vua cho người hái rau về nấu chín rau rồi bày hai bên…” chứ thực ra trong nguyên tác không hề có những ý này.
♦ Dịch thơ:
1.Hoàng Nguyên Chương
QUAN THƯ…
(Chim thư kêu…)
Chim thư cưu họa tiếng
Hót trên cồn bãi sông
Như cô gái dịu hiền
Sánh đẹp đôi quân tử
Rau hạnh mọc lô nhô
Ven theo dòng phải trái
Người con gái dịu hiền
Thức ngủ ta mơ mãi
Mơ nàng chưa được gặp
Thức ngủ đều nhớ mong
Ôi! Nỗi nhớ triền miên
Cứ bâng khuâng trằn trọc.
Rau hạnh mọc lô nhô
Trái phải trông nàng hái
Người con gái dịu hiền
Ta ước duyên cầm sắt.
Rau hạnh mọc lô nhô
Trái phải gom từng cọng
Người con gái dịu hiền
Xin chào vui chuông trống.
2.Tản Đà
Thư cưu kêu quan quan
Quan quan cái con thư cưu,
Con sống con mái cùng nhau bãi ngoài.
Dịu dàng thục nữ như ai,
Sánh cùng quân tử tốt đôi vợ chồng.
Muốn ăn rau hạnh theo dòng,
Muốn cô thục nữ mơ mòng được đâu.
Nhớ cô dằng dặc cơn sầu,
Cho ta dằn dọc dễ hầu ngủ yên.
Muốn ăn rau hạnh hái về,
Muốn cô thục nữ nay về cùng ta.
Tiếng chuông tiếng trống vui hòa,
Tiếng cầm tiếng sắt mặn mà yêu đương
3.Tạ Quang Phát
Quan quan kìa tiếng thư cưu
Bên cồn hót họa cùng nhau vang dầy
U nhàn thục nữ thế này
Xứng cùng quân tử sánh vầy lứa duyên.
So le rau hạnh lơ thơ
Hái theo dòng nước ven bờ đôi bên
U nhàn thục nữ chính chuyên
Nhớ khi thức ngủ triền miên chẳng rời
Nếu cầu mà chẳng được người
Khi mơ khi tỉnh bồi hồi nhớ thương
Xa xôi trông nhớ đêm trường
Chiếc thân trằn trọc trên giường nào yên.
Vắn dài rau hạnh bên sông,
Kiếm tìm mà hái theo dòng đôi bên.
Được người thục nữ chính chuyên,
Mến nàng, cầm sắt đánh lên vang dầy.
Bên sông rau hạnh vắn dài,
Đem về nấu chín mà bầy hai bên.
Được người thục nữ chính chuyên,
Để nàng vui thích, vang rền trống chuông.
(nguồn: http://thohoangnguyenchuong.weebly.com )
Lục Tang ghi chú ở sau bài thơ: Một gã vương sư lại gặp phải con đường thế này, bây giờ sông Hoài có nhánh, sinh có định tình cờ mà không thể loạn, ngẫu nhiên thường đi qua mà bất tương lại gần, đó là vì chữ “chí” (thành khẩn, chân thành) mà khác biệt, liệt nữ truyện cho rằng người khó gặp là người thừa cư nhi thất xử(*), đó cũng là điều hiển nhiên. Ý là, quan thư này là một loài chim hết sức si tình, trong thơ lấy tiếng kêu của nó đàm lời dẫn cho lời tình si, miêu tả một vị nam tử nhân gian ái mộ một vị cô nương dung mạo mỹ lệ, vì nhớ thương mà khó ngủ. Trong lời thơ thể hiện rõ sự mê luyến say đắm đó, lời thơ dễ hiểu dễ thuộc, nhất là câu “Cầu chi bất đắc, ngụ mị tư phục”, lập tức đánh trúng lòng ta.
(*) thừa cư nhi bất xử : haha, cái này mình nghĩ mãi không hiểu nghĩa là gì nên để hán việt vào, còn phần tiếng trung thì là人未尝见其乘居而匹处者, mọi người ai biết thì nói với mình với nhé *hì hì*
Tinh tế hiểu ra, ta đối với Long Tứ, chẳng phải cũng là Cầu chi bất đắc, ngụ mị tư phục ni?
Thì ra ta đối với Long Tứ, đã sinh ra loại tình cảm yêu mến sâu đậm như vậy rồi sao?
Loại tình cảm này, làm cho thể xác và tinh thần người ta dường như bị chia lìa, mặc dù người đang ở nơi đây nhưng tâm đã bay xa nghìn dặm để đến bên người đó, làm cho người ta giống như đã đánh mất hồn phách, du tai du tai, triển chuyển phản trắc, đây chính là yêu một người sao? Đáng tiếc ta lại từ một quyển thi thư đến từ nhân gian mà hiểu ra lòng mình.
Một ngày này, ta cẩn thận đọc những bài thơ được ghi chép trong cuốn thi thư của Lục Tang. Thì ra Lục Tang đem nó như vật báu, cũng không phải không có đạo lý. Đại ca đã từng nói với ta, từ khi Bàn Cổ Đại Thần khai thiên lập địa đến nay, trên đời phân ra thần, ma, người, quỷ, súc năm đại giới, thần tiên trên chín tầng trời, yêu ma quỷ đạo, nói chung đều coi thường sinh mệnh ngắn ngủi như loài giun dế của loài người, đều cho rằng bọn họ quá mức yếu đuối, tinh thần lại vì những chuyện trần tục mà bị khó khăn, cả đời tầm thường, bản tính tham lam, chỉ biết hao phí sinh mệnh ngắn ngủi mà đuổi theo những mục tiêu vô định không thuộc về chính mình, so với súc sinh vô tri không thức còn đáng ghét hơn. Những người trong phàm trần ấy giãy dụa trong khổ đau, trong mắt các thần tiên thì nó chỉ như thằng hề: Nhân gian đế vương và kỵ binh lưỡi mác , công tích vĩ đại , tự cho là đủ để lưu danh nghìn đời , nhưng các thần tiên cũng chỉ coi như một vở kịch có chút đặc sắc mà thôi.
Đại ca vẫn không đồng ý quan điểm như vậy. Huynh ấy cho rằng con người đã cùng với tứ giới tồn tại đến nghìn vạn năm, thế hệ mới nối tiếp thế hệ cũ, sóng sau đè sóng trước, tuyệt đối không thể xem thường.
Khi đó mặc dù trong lòng ta đối với con người cũng không có thành kiến, nhưng là cũng chưa từng để họ vào trong mắt. Hôm nay nghĩ lại, đại ca nói đúng là rất có đạo lý. Mặc dù con người sinh mệnh ngắn ngủi giống như một đóa hoa mùa hè, nhưng những lời thơ trong cuốn thi thư này lại không có những từ ngữ khiến ta chán ghét, ngược lại đều là tình cảm mãnh liệt, dám yêu dám hận, khiến cho người ta không thể không xúc động rồi sinh ra lòng kính nể.
Ta không kìm lòng được mà rong chơi trong những từ ngữ đẹp đẽ này, hồn nhiên không nhận ra đã trôi qua bao nhiêu canh giờ, mãi đến khi đại ca cướp đi quyển sách trên tay, ta mới từ trong mờ mịt phục hồi lại tinh thần, bỗng nhiên nhận ra đôi mắt đau nhức không thôi.
Ta đứng lên xoa mắt nói: “Đại ca đến đây từ lúc nào? Ta cũng không nhận ra.”
Đại ca tức giận không vui: “Ta ở trước mặt muội đứng yên thật lâu rồi, muội nhưng lại không có biết gì. Nhìn mắt muội đi, đỏ như mắt thỏ! Bảo muội ở đây tu đạo, muội lại ngồi đọc thi thư? Chẳng lẽ là định đến nhân gian khảo thủ công danh sao?”
Ta ngượng ngùng cười nói: “Nhất thời buồn chán, cũng không biết nên làm gì nên ngồi đọc một chút. Được rồi, ca ca hôm nay làm sao rảnh rỗi qua đây?”
Đại ca từ trong tay áo lấy ra một cây nấm có màu xanh giống cỏ: “Hôm nay đi Đông Hải, biển sâu tìm nửa ngày mới tìm được một cây thủy linh chi. Vật này đối với tiên gia tu hành rất tốt, mau ăn đi!”
Ta sững sờ không đưa tay ra nhận: “Ca ca đi Đông Hải?”
Đại ca cau mày nói: “Thủy linh chi tự nhiên là phải xuống biển mới lấy được!”
Thấy ta vẫn không nghe theo mà tiếp tục nhìn hắn, cuối cùng hắn nói: “Được rồi, được rồi, ta đi Đông Hải quả thật là cũng có việc riêng. Ta muốn biết xen rốt cuộc là giọt tâm đầu huyết của muội là tiện nghi ai!”
Ta hoảng hốt: “Vậy hôm nay đại ca đã biết là ai chưa?”
Đại ca nhìn ta thở dài: “Phượng Ca, muội thật là không biết hắn là ai sao? Ai, thật sự tiện nghi dã tiểu tử không biết từ đâu đến!”
Hắn ngồi xuống trên giường ngọc, vỗ mép giường nói: “Muội cũng ngồi xuống đi, ta cẩn thận nói cho muội nghe.”
Ta lập tức ngoan ngoãn ngồi xuống, nghe đại ca nói: “Đông Hải Long Vương hiện tại, coi như là huynh đệ kết nghĩa của ta. Hai vạn năm trước, khi muội còn đang nằm trong vỏ trứng, cũng là khi ta trải qua thiên kiếp, xem như là đã trưởng thành. Đúng lúc đó, giao long ở phía bắc vô cùng lạnh tu hành mấy vạn làm loạn, cấu kết Ma giới định phản Thiên đế. Hàng tỉ năm trước giao chính là họ hàng gần của long, Thiên đế liền phái Tam thái tử Đông Hải, cũng chính là Đông Hải Long Vương hôm nay Long Hãn đi bình loạn. Lần này giao long làm loạn không tầm thường, các đại tiên tộc cũng phái không ít con cháu tham dự bình định, a mẹ cũng sai ta thống lĩnh đại bàng, ưng tộc, hạc tộc tam tộc tinh binh đại diện Phượng tộc xuất chiến, cũng có ý để ta xuống núi lịch lãm.”
Đại ca nói thật chậm, ánh mắt bay đi rất xa, giống như về tới chiến hỏa lan tràn hai vạn năm trước, những ngày khoái ý ân cừu, ta khó mà tưởng tượng được, đại ca thanh nhã như bức tranh của ta cũng từng mặc chiến giáp đánh giết quần ma.
“Khi đó ta, Long Hãn và các con cháu tiên tộc đều nhiệt huyết sôi trào, tuổi còn phong nhã hào hoa, sống với nhau cũng không khó, cứ như thế, đánh trận không được bao lâu thì những người thân nhau liền bái huynh kết đệ. Long Hãn tuổi lớn nhất lại là thống soái, làm đại ca. Ta đứng hàng thứ thứ ba, thứ hai chính là tam hoàng tử của Thiên đế Đế Hạo, còn có hai cái huynh đệ đã hi sinh trong cuộc bình loạn. Nói chung ta và Long Hãn xem như là quen biết cũ, mặc dù sau này hắn lập công lớn trong cuộc dẹp loạn, được đưa lên làm đại thái tử rồi kế vị Đông Hải Long Vương, sau đó chúng ta cũng ít gặp nhau nhưng chuyện của hắn thì ta cũng biết một hai.”
Ta nghe mê mẩn, thấy đại ca không nói tiếp, không khỏi hỏi: “Ca ca đi một vòng lớn như vậy, rốt cuộc là muốn nói gì?”
Đại ca nhăn mày thật sâu nói: “Ta muốn nói là, ta và Long Hãn là quen biết cũ, thế nhưng lại không biết hắn nhận nuôi nghĩa tử từ khi nào. Chính là dã tiểu tử muội cứu, hắn không bối cảnh, lại tra không được lai lịch, tám nghìn năm trước đột nhiên xuất hiện, chẳng biết tại sao lại mang họ Long, lại chỉ là một cái thủ vệ Bồng Lai đảo nho nhỏ, quả thật là rất kì lạ!”
|
/38
|
TAG
LIÊN HỆ ADMIN
adsdoctruyen@gmail.com
